Δημοσιεύτηκε στην Αυγή 11.5.2014
«Δύση» εναντίον «Ανατολής», «ο κόσμος του καλού» εναντίον «του κόσμου του κακού»: σε τέτοια γεωστρατηγικά δίπολα, που ανανεώνουν έναν ψυχροπολεμικό διχασμό της Ευρώπης (και του κόσμου γενικότερα), μπορεί να συνοψιστεί η πολιτική της νεοφιλελεύθερης ηγεσίας της. Τέτοια δίπολα αναπαράγουν διαρκώς τη δύναμη του ΝΑΤΟ, νομιμοποιώντας την παρουσία του στην ήπειρό μας. Το ΝΑΤΟ καθίσταται ο εγγυητής της «ευρωπαϊκής ειρήνης» (και της παγκόσμιας), στο πλαίσιο της οποίας, ωστόσο ο πόλεμος δεν είναι ποτέ μακριά. Η αυταρχική νεοσυντηρητική ηγεσία της Ε.Ε. ορίζει σήμερα την «ειρήνη» με όρους ΝΑΤΟϊκούς, τους ίδιους δηλαδή, παλιούς και δοκιμασμένους -ψυχροπολεμικούς- όρους, με κυρίαρχο αξίωμα την ισορροπία του τρόμου ανάμεσα σε δύο αντίπαλους κόσμους. Η ίδια, λοιπόν, η νεοφιλελεύθερη ηγεσία της Ε.Ε. αυτοπροσδιορίζεται ως «Δύση» (ο υπέρτατος ορθολογικός κανόνας) απέναντι στην «Ανατολή». Μια άναρχη και επικίνδυνη «Ανατολή», η οποία επιβάλλει τη στρατιωτικοποίηση, την «περιφρούρηση» της Ε.Ε. από τους εχθρούς της, αλλά και τη λειτουργία της δεύτερης ως πειθαρχικού και εκπολιτιστικού κανόνα των απολίτιστων και γι' αυτό επικίνδυνων εξωτερικών, ενίοτε όμως και εσωτερικών εχθρών: η Ελλάδα αποτελεί μια τέτοια «Ανατολή» στο εσωτερικό της «Δύσης». Όταν όμως το κυρίαρχο αξίωμα της πολιτικής γίνεται η απειλή, τότε ο αυταρχισμός, ο αντιδημοκρατισμός και ο μιλιταρισμός νομιμοποιούνται ως απαραίτητα όπλα για την αποσόβησή της.
Εκτός αυτών, τέτοιες διακρίσεις («Δύση» vs «Ανατολή») συνιστούν το συστατικό στοιχείο για την ανάδειξη του ηγεμονισμού του πιο ισχυρού κράτους απέναντι στα πιο αδύναμα. Το ισχυρό κράτος αναλαμβάνει μαζί με το ΝΑΤΟ να διαπραγματεύεται ηγεμονικά με την «Ανατολή», «προστατεύοντας» τα συμφέροντα αυτής της «Δύσης». Στην ουσία βέβαια διαπραγματεύεται και προστατεύει τα δικά του συμφέροντα, τα οποία ενισχύονται, καθώς γίνεται φορέας ολόκληρης της «Δύσης». Η Γερμανία σήμερα διαπραγματεύεται ηγεμονικά και μονοπωλιακά το μέλλον της Ε.Ε. με τον «έξω» κόσμο, διευρύνοντας και συρρικνώνοντας τα σύνορα της Ευρώπης, όπως τα δικά της συμφέροντα επιβάλλουν. Η Ουκρανία συνιστά το πιο θλιβερό παράδειγμα μιας πολιτικής που βασίζεται στην ισορροπία του τρόμου. Η χώρα αυτή ξαναπαίζει -όπως και στον 19ο αιώνα- τον ρόλο του προκεχωρημένου φυλακίου της «ευρωπαϊκής Δύσης» απέναντι σε μια ευρωπαϊκή «Ανατολή»: καθίσταται έτσι το επίκεντρο μιας σύγκρουσης, στην οποία αναδύονται όλες οι γκρίζες ζώνες της ευρωπαϊκής Ιστορίας, ζώνες, σημαδεμένες με σκληρούς πολέμους και εξαρτήσεις των αδύναμων κρατών από τα ισχυρά, τόσο της «Δύσης» όσο και της «Ανατολής». Κι ενώ το πρόβλημα της Ουκρανίας είναι πρωτίστως ζήτημα δημοκρατίας, ζήτημα σεβασμού των δικαιωμάτων ενός πολυταυτοτικού πληθυσμού, η διάκριση σε «Δύση» και «Ανατολή» ενίσχυσε τα ακροδεξιά και φασιστικά ουκρανικά στοιχεία ως «δυτικά», ενώ περιθωριοποίησε τους ρωσόφωνους πληθυσμούς ως «απειλητική Ανατολή». Η σφαγή στην Ουκρανία μεγεθύνει δύο αυτοκρατορικούς εθνικισμούς: της Ε.Ε., υπό την αιγίδα της Γερμανίας με όπλο το ΝΑΤΟ, και της Ρωσίας, προστάτιδας δύναμης της «Ανατολής».
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ευρωπαϊκή Αριστερά διεκδικούν τη διάλυση του ΝΑΤΟ και την ενίσχυση του ΟΑΣΕ, ως πλαισίου για την ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής ειρήνης, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε «δυτική» και «ανατολική» Ευρώπη. Απέναντι στο αξίωμα της ισορροπίας του τρόμου και της απειλής που αποτελεί την κρίσιμη βάση για την ύπαρξη του ΝΑΤΟ και τη νομιμοποιητική βάση των ηγεμονισμών, σε «Δύση» και «Ανατολή», ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ευρωπαϊκή Αριστερά προωθούν το αξίωμα της πανευρωπαϊκής ειρήνης, βασισμένης στις αρχές της δημοκρατίας, της προστασίας των ατομικών και μειονοτικών δικαιωμάτων. Η ενίσχυση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη υπονομεύει την προσπάθεια της ειρήνης, την προσπάθεια εναντίον των ανταγωνιστικών εθνικισμών και των ηγεμονισμών. Το κρίσιμο ζήτημα για την Αριστερά είναι ο εκδημοκρατισμός της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., ο δημοκρατικός έλεγχός της που θα αποτρέπει την άσκηση της πολιτικής σε «κλειστά δωμάτια» ανάμεσα σε προνομιακούς συνομιλητές. Η υπόθεση της Ουκρανίας δείχνει ότι όσο συνεχίζεται η νεοφιλελεύθερη, νεοσυντηρητική πολιτική της Ε.Ε., ο πόλεμος στην Ευρώπη δεν αποτελεί μια μακρινή υπόθεση του παρελθόντος.
«Δύση» εναντίον «Ανατολής», «ο κόσμος του καλού» εναντίον «του κόσμου του κακού»: σε τέτοια γεωστρατηγικά δίπολα, που ανανεώνουν έναν ψυχροπολεμικό διχασμό της Ευρώπης (και του κόσμου γενικότερα), μπορεί να συνοψιστεί η πολιτική της νεοφιλελεύθερης ηγεσίας της. Τέτοια δίπολα αναπαράγουν διαρκώς τη δύναμη του ΝΑΤΟ, νομιμοποιώντας την παρουσία του στην ήπειρό μας. Το ΝΑΤΟ καθίσταται ο εγγυητής της «ευρωπαϊκής ειρήνης» (και της παγκόσμιας), στο πλαίσιο της οποίας, ωστόσο ο πόλεμος δεν είναι ποτέ μακριά. Η αυταρχική νεοσυντηρητική ηγεσία της Ε.Ε. ορίζει σήμερα την «ειρήνη» με όρους ΝΑΤΟϊκούς, τους ίδιους δηλαδή, παλιούς και δοκιμασμένους -ψυχροπολεμικούς- όρους, με κυρίαρχο αξίωμα την ισορροπία του τρόμου ανάμεσα σε δύο αντίπαλους κόσμους. Η ίδια, λοιπόν, η νεοφιλελεύθερη ηγεσία της Ε.Ε. αυτοπροσδιορίζεται ως «Δύση» (ο υπέρτατος ορθολογικός κανόνας) απέναντι στην «Ανατολή». Μια άναρχη και επικίνδυνη «Ανατολή», η οποία επιβάλλει τη στρατιωτικοποίηση, την «περιφρούρηση» της Ε.Ε. από τους εχθρούς της, αλλά και τη λειτουργία της δεύτερης ως πειθαρχικού και εκπολιτιστικού κανόνα των απολίτιστων και γι' αυτό επικίνδυνων εξωτερικών, ενίοτε όμως και εσωτερικών εχθρών: η Ελλάδα αποτελεί μια τέτοια «Ανατολή» στο εσωτερικό της «Δύσης». Όταν όμως το κυρίαρχο αξίωμα της πολιτικής γίνεται η απειλή, τότε ο αυταρχισμός, ο αντιδημοκρατισμός και ο μιλιταρισμός νομιμοποιούνται ως απαραίτητα όπλα για την αποσόβησή της.
Εκτός αυτών, τέτοιες διακρίσεις («Δύση» vs «Ανατολή») συνιστούν το συστατικό στοιχείο για την ανάδειξη του ηγεμονισμού του πιο ισχυρού κράτους απέναντι στα πιο αδύναμα. Το ισχυρό κράτος αναλαμβάνει μαζί με το ΝΑΤΟ να διαπραγματεύεται ηγεμονικά με την «Ανατολή», «προστατεύοντας» τα συμφέροντα αυτής της «Δύσης». Στην ουσία βέβαια διαπραγματεύεται και προστατεύει τα δικά του συμφέροντα, τα οποία ενισχύονται, καθώς γίνεται φορέας ολόκληρης της «Δύσης». Η Γερμανία σήμερα διαπραγματεύεται ηγεμονικά και μονοπωλιακά το μέλλον της Ε.Ε. με τον «έξω» κόσμο, διευρύνοντας και συρρικνώνοντας τα σύνορα της Ευρώπης, όπως τα δικά της συμφέροντα επιβάλλουν. Η Ουκρανία συνιστά το πιο θλιβερό παράδειγμα μιας πολιτικής που βασίζεται στην ισορροπία του τρόμου. Η χώρα αυτή ξαναπαίζει -όπως και στον 19ο αιώνα- τον ρόλο του προκεχωρημένου φυλακίου της «ευρωπαϊκής Δύσης» απέναντι σε μια ευρωπαϊκή «Ανατολή»: καθίσταται έτσι το επίκεντρο μιας σύγκρουσης, στην οποία αναδύονται όλες οι γκρίζες ζώνες της ευρωπαϊκής Ιστορίας, ζώνες, σημαδεμένες με σκληρούς πολέμους και εξαρτήσεις των αδύναμων κρατών από τα ισχυρά, τόσο της «Δύσης» όσο και της «Ανατολής». Κι ενώ το πρόβλημα της Ουκρανίας είναι πρωτίστως ζήτημα δημοκρατίας, ζήτημα σεβασμού των δικαιωμάτων ενός πολυταυτοτικού πληθυσμού, η διάκριση σε «Δύση» και «Ανατολή» ενίσχυσε τα ακροδεξιά και φασιστικά ουκρανικά στοιχεία ως «δυτικά», ενώ περιθωριοποίησε τους ρωσόφωνους πληθυσμούς ως «απειλητική Ανατολή». Η σφαγή στην Ουκρανία μεγεθύνει δύο αυτοκρατορικούς εθνικισμούς: της Ε.Ε., υπό την αιγίδα της Γερμανίας με όπλο το ΝΑΤΟ, και της Ρωσίας, προστάτιδας δύναμης της «Ανατολής».
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ευρωπαϊκή Αριστερά διεκδικούν τη διάλυση του ΝΑΤΟ και την ενίσχυση του ΟΑΣΕ, ως πλαισίου για την ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής ειρήνης, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα σε «δυτική» και «ανατολική» Ευρώπη. Απέναντι στο αξίωμα της ισορροπίας του τρόμου και της απειλής που αποτελεί την κρίσιμη βάση για την ύπαρξη του ΝΑΤΟ και τη νομιμοποιητική βάση των ηγεμονισμών, σε «Δύση» και «Ανατολή», ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ευρωπαϊκή Αριστερά προωθούν το αξίωμα της πανευρωπαϊκής ειρήνης, βασισμένης στις αρχές της δημοκρατίας, της προστασίας των ατομικών και μειονοτικών δικαιωμάτων. Η ενίσχυση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη υπονομεύει την προσπάθεια της ειρήνης, την προσπάθεια εναντίον των ανταγωνιστικών εθνικισμών και των ηγεμονισμών. Το κρίσιμο ζήτημα για την Αριστερά είναι ο εκδημοκρατισμός της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., ο δημοκρατικός έλεγχός της που θα αποτρέπει την άσκηση της πολιτικής σε «κλειστά δωμάτια» ανάμεσα σε προνομιακούς συνομιλητές. Η υπόθεση της Ουκρανίας δείχνει ότι όσο συνεχίζεται η νεοφιλελεύθερη, νεοσυντηρητική πολιτική της Ε.Ε., ο πόλεμος στην Ευρώπη δεν αποτελεί μια μακρινή υπόθεση του παρελθόντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου