[Αριστερά - Εξωτερική πολιτική] Για να μι­λή­σου­με για ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, να ξα­να­πο­φα­σί­σου­με «ποιοι εί­μα­στε»

Στη φά­ση της με­γά­λης με­τά­βα­σης την ο­ποία δια­νύει η Ελλά­δα, η συ­ζή­τη­ση πε­ρί ε­ξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής περ­νά­ει κα­ταρ­χήν α­πό τη συ­ζή­τη­ση πε­ρί του «ποιοι εί­μα­στε». Η πρώ­τη λοι­πόν εί­ναι προϊόν της δεύ­τε­ρης, κυ­ρίως σε χώ­ρες ό­πως η δι­κή μας, για την ο­ποία ό­λα τα ζη­τή­μα­τα ε­ξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής, τα ευ­ρω­παϊκά συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νό­με­να, συ­νι­στούν ε­θνι­κά ζη­τή­μα­τα και ως τέ­τοια α­να­λύο­νται. Ακό­μη και οι υ­πο­τι­θέ­με­νες α­ντι­κει­με­νι­κές α­να­λύ­σεις των τε­χνο­κρα­τών, των «ει­δι­κών» πε­ρί Τουρ­κίας, πε­ρί Μέ­σης Ανα­το­λής, Βαλ­κα­νίων και τα σχε­τι­κά, εί­ναι ε­ξαρ­χής και στο με­γα­λύ­τε­ρο πο­σο­στό τους υ­πο­νο­μευ­μέ­νες, α­φού έ­χουν ως υ­πο­νοού­με­νη α­φε­τη­ρία του «ποιοι εί­μα­στε» και ποιοι εί­ναι ε­πι­στη­μο­νι­κώ τω τρό­πω οι εχ­θροί και οι φί­λοι μας.

Ελλη­νι­κός νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρος ε­θνι­κι­σμός

Τις τε­λευ­ταίες δε­κα­ε­τίες, η ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή δια­μορ­φώ­θη­κε με ό­ρους ε­νός ε­ξορ­θο­λο­γι­σμέ­νου α­νορ­θο­λο­γι­σμού, στο πλαί­σιο του ο­ποίου συ­γκρο­τή­θη­κε η α­ντί­λη­ψη του «πλού­σιου», ευ­ρω­παϊκού έ­θνους, το ο­ποίο αυ­το­χρί­σθη­κε η­γε­μο­νι­κή δύ­να­μη της πε­ριο­χής. Η κα­τάρ­ρευ­ση του α­να­το­λι­κού μπλοκ ά­φη­σε έ­να ευ­ρύ πε­δίο ε­λεύ­θε­ρο για τη συ­γκρό­τη­ση με­γά­λων πο­λι­τι­κοοι­κο­νο­μι­κών και πο­λι­τι­σμι­κών ε­νο­τή­των. Η Ελλά­δα, ως η μο­να­δι­κή χώ­ρα της πε­ριο­χής στην ΕΕ, α­νέ­λα­βε την α­πο­στο­λή του οι­κο­νο­μι­κού και πο­λι­τι­κού εκ­πο­λι­τι­σμού της πε­ριο­χής μας (ευ­ρω­παϊκή τε­χνο­γνω­σία και κα­πι­τα­λι­στι­κή ε­ξά­πλω­ση). Η λο­γι­κή της η­γε­μο­νίας που ε­πε­δίω­ξε να α­σκή­σει η χώ­ρα μας, ε­νώ φαι­νό­ταν α­πο­λύ­τως ρε­α­λι­στι­κή και ορ­θο­λο­γι­κή, εί­χε δύο πη­γές τρο­φο­δο­σίας: α­πό τη μια με­ριά, την πα­λιά δο­κι­μα­σμέ­νη πη­γή του ε­θνι­κι­σμού, α­πό την άλ­λη μιας κα­κο­χω­νε­μέ­νης νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ευ­ρω­παϊκό­τη­τας, που έ­πρε­πε ε­ξαχ­θεί στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή μας. Με λί­γα λό­για, η Ελλά­δα κι­νή­θη­κε ως δύ­να­μη κρού­σης ε­νός ευ­ρω­παϊκού νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού στην πε­ριο­χή (Βαλ­κά­νια κυ­ρίως), μέ­σα α­πό τον ο­ποίο ε­πι­και­ρο­ποιή­θη­κε με νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρους ό­ρους ο πα­λιός, γνω­στός ε­θνι­κι­σμός.

Φτιά­χτη­καν λοι­πόν οι ό­ροι συ­γκρό­τη­σης ε­νός, ελ­λη­νι­κής εκ­δο­χής, νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου ε­θνι­κι­σμού, σύμ­φω­να με τον ο­ποίο το ελ­λη­νι­κό, ευ­ρω­παϊκό έ­θνος ή­ταν και πλού­σιο και πο­λι­τι­σμι­κά η­γε­μο­νι­κό. Οι υ­παρ­κτές, κά­ποιες φο­ρές, ε­ξορ­θο­λο­γι­σμέ­νες εκ­δο­χές της ε­ξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής που α­σκή­θη­κε, α­ντί να ε­ξου­δε­τε­ρώ­σουν τον α­νορ­θο­λο­γι­σμό του πα­λιού ε­θνι­κι­σμού, α­ντι­θέ­τως τον ε­πι­και­ρο­ποίη­σαν, για­τί κα­μιά α­πό τις πο­λι­τι­κές η­γε­σίες δεν α­νέ­λα­βε την ευ­θύ­νη να ξα­να­ο­ρί­σει την ελ­λη­νι­κή κοι­νό­τη­τα με βά­ση τις πραγ­μα­τι­κό­τη­τες που δια­μορ­φώ­νο­νταν ε­σω­τε­ρι­κά και ε­ξω­τε­ρι­κά. Ακό­μη και η πο­λι­τι­κή φι­λίας με το με­γά­λο εχ­θρό, την Τουρ­κία, κυ­ρίως στα τέ­λη της δε­κα­ε­τίας του ’90, δεν ο­δή­γη­σε στο ε­σω­τε­ρι­κό στην ι­στο­ρι­κή α­πο­δό­μη­ση του ελ­λη­νι­κού (ή για την άλ­λη πλευ­ρά, του τουρ­κι­κού) ε­θνι­κι­σμού. Απο­δό­μη­ση ό­χι του έ­θνους, ό­πως κραύ­γα­ζαν οι ε­θνι­κι­στές, αλ­λά του ε­θνι­κι­σμού. Γι’ αυ­τό αυ­τή η πο­λι­τι­κή ή­ταν α­ντι­φα­τι­κή και κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νη: φι­λία α­πό τη μια, χρή­σι­μη στους έλ­λη­νες κα­πι­τα­λι­στές για τις ε­πεν­δύ­σεις τους, εχ­θρό­τη­τα ε­σω­τε­ρι­κά, χρή­σι­μη για τον χο­ρό ε­κα­τομ­μυ­ρίων στους ε­ξο­πλι­σμούς, για ά­στο­χες συμ­μα­χίες με τους «εχ­θρούς των εχ­θρών μας». Γι’ αυ­τό ε­πί­σης αυ­τή η πο­λι­τι­κή ή­ταν ά­τολ­μη και με­σο­πρό­θε­σμα ε­πι­κίν­δυ­νη α­φού ά­φη­σε μι­κρά θέ­μα­τα, ό­πως η ο­νο­μα­σία της ΦΥ­ΡΟ­Μ, να γί­νουν τε­ρά­στια, προ­κει­μέ­νου να μην πλη­γω­θεί το έ­θνος, ό­πως το α­ντι­λαμ­βά­νο­νταν τα ά­ξια της πα­τρί­δος τέ­κνα που έ­φτια­ξαν πο­λι­τι­κή κα­ριέ­ρα α­πό αυ­τά τα ζη­τή­μα­τα.

Αυ­τή η ε­θνι­κή πο­λι­τι­κή λοι­πόν δια­χύ­θη­κε α­πό τους με­γα­λο­δη­μο­σιο­γρά­φους και τις πο­λι­τι­κές ε­λίτ στο ε­σω­τε­ρι­κό με ό­λη τη σύγ­χυ­ση ορ­θο­λο­γι­σμού-α­νορ­θο­λο­γι­σμού που πα­ρά­γει σκο­πί­μως ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός, μέ­σα α­πό την ο­ποία πα­ρα­γό­ταν έ­νας ύ­που­λος νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­σμός. Αυ­τή η χώ­ρα θα ή­ταν για πολ­λά γέ­λια, αν δεν προ­ξε­νού­σε στο τέ­λος τό­σα κλά­μα­τα. Σε μια χώ­ρα στην ο­ποία οι με­τα­νά­στες α­πο­τε­λούν έ­να ση­μα­ντι­κό μέ­ρος της πα­ρα­γω­γι­κής δύ­να­μης της κοι­νω­νίας, των ο­ποίων τα παι­διά με­γα­λώ­νουν, σπου­δά­ζουν και α­πο­τε­λούν μέ­ρος της ελ­λη­νι­κής κοι­νό­τη­τας, ο α­να­στο­χα­σμός σε σχέ­ση με το πα­ρελ­θόν, το πα­ρόν και το μέλ­λον μας, α­φέ­θη­κε α­πό τους με­γα­λο­δη­μο­σιο­γρά­φους και με­γα­λο­δια­σκε­δα­στές της τη­λεό­ρα­σης στα χέ­ρια του ΛΑ­ΟΣ, στα χέ­ρια του μέ­χρι πρό­τι­νος υ­πε­ρή­φα­νου νο­μάρ­χη της Θεσ­σα­λο­νί­κης και των ιε­ραρ­χών που θλί­βο­νταν α­πό τη «μαυ­ρί­λα» της Αθή­νας. Κα­τά τα άλ­λα εί­χα­με κα­τά και­ρούς μια α­νοι­κτή ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, η ο­ποία α­ντί να δη­μιουρ­γή­σει ρήγ­μα­τα στον κυ­ρίαρ­χο ε­θνι­κι­σμό και να συμ­βά­λει στην ι­στο­ρι­κή α­να­θεώ­ρη­ση του «ποιοι εί­μα­στε», ο­δή­γη­σε σε νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­σμό. Η ό­ποια κρι­τι­κή που α­σκεί­το στην ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, ή­ταν μό­νο προς μια κα­τεύ­θυν­ση: ό­τι δεν ή­ταν αρ­κού­ντως διεκ­δι­κη­τι­κή α­πέ­να­ντι στους εχ­θρούς μας. Αν ε­ξαι­ρέ­σου­με τον Συ­να­σπι­σμό και κά­ποιες άλ­λες συλ­λο­γι­κές ή α­το­μι­κές πε­ρι­πτώ­σεις, ό­λες οι α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις ε­γκλω­βί­στη­καν στο σχή­μα πα­τριώ­τες-που­λη­μέ­νοι.

Νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­σμός της ά­γριας Δύ­σης

Από το 2008, κυ­ρίως α­πό το 2010 και με­τά, αυ­τός ο υ­πε­ρή­φα­νος νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρος ε­θνι­κι­σμός της προ­η­γού­με­νης πε­ριό­δου με­ταλ­λάχ­θη­κε σε έ­ναν α­μυ­ντι­κό νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο ε­θνι­κι­σμό: η α­νε­πάρ­κεια των ελ­λη­νι­κών κυ­βερ­νή­σεων να α­ντα­πο­κρι­θούν στο ρό­λο που οι ί­διες εί­χαν α­να­λά­βει, δη­λα­δή της ε­μπέ­δω­σης του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού στην Ελλά­δα και στον πε­ρί­γυ­ρό της, τις υ­πο­χρέω­σε να αλ­λά­ξουν γραμ­μή και να με­τα­τρέ­ψουν την ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία σε ά­γρια Δύ­ση. Ο τρό­μος για την ευ­ρω­παϊκή (=νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη) ε­πι­βίω­ση της Ελλά­δας υ­πα­γό­ρευ­σε την α­μυ­ντι­κή α­να­συ­γκρό­τη­ση του έ­θνους, ε­σω­τε­ρι­κά και ε­ξω­τε­ρι­κά, ώ­στε να ξα­να­βρεί τους τρό­πους να πλου­τί­σει ε­να­ντίον αυ­τών που της τρώ­νε τον πλού­το: τον εχ­θρό, ε­σω­τε­ρι­κό (τα κα­τώ­τε­ρα στρώ­μα­τα και οι με­τα­νά­στες) και ε­ξω­τε­ρι­κό (κυ­ρίως η Τουρ­κία).

Στο πλαί­σιο της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης και της ρα­γδαίας φτω­χο­ποίη­σης της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νίας, συν­θή­κη που προοιω­νί­ζε­ται τα­ξι­κή συ­νει­δη­το­ποίη­ση και τα­ξι­κές α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις, ο νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­σμός  και ο ε­θνι­κι­σμός α­πο­τε­λούν τις κρί­σι­μες α­πο­σκευές για την πο­λι­τι­κή της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ε­λίτ. Σε αυ­τό το πλαί­σιο α­να­κα­λύ­φθη­κε ό­τι το έ­θνος κιν­δυ­νεύει λό­γω της έλ­λει­ψης τά­ξης και α­σφά­λειας, κυ­ρίως λό­γω των α­περ­γών και πά­ντα των με­τα­να­στών. Ανα­κα­λύ­φθη­κε ε­πί­σης και η νέα πη­γή προς πλου­τι­σμό: οι υ­πο­θα­λάσ­σιοι φυ­σι­κοί πό­ροι. Η α­να­κή­ρυ­ξη της ελ­λη­νι­κής Α­ΟΖ προ­βάλ­λε­ται α­πό ό­λη την ελ­λη­νι­κή «σόου­μπιζ» (πο­λι­τι­κούς, δη­μο­σιο­γρά­φους, «ει­δι­κούς») ως η γη της ε­παγ­γε­λίας: ο αιώ­νιος εχ­θρός του έ­θνους –η Τουρ­κία- που δεν ε­πι­τρέ­πει την α­να­κή­ρυ­ξή της, α­να­βαθ­μί­ζε­ται σε υ­πο­νο­μευ­τή της ε­θνι­κής ε­πι­βίω­σης. Ενώ λοι­πόν το θέ­μα εί­χε μπει στο συρ­τά­ρι για αρ­κε­τό και­ρό –μάλ­λον ε­πει­δή τό­τε δεν συ­νέ­φε­ρε τις ε­λίτ να ε­μπλα­κούν σε α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις με την Τουρ­κία- ξαφ­νι­κά έ­γι­νε η λύ­ση των προ­βλη­μά­των της χώ­ρας.

Σε αυ­τό το ση­μείο κα­λό θα ή­ταν να ξε­χω­ρί­σου­με δύο προ­βλή­μα­τα: άλ­λο εί­ναι τα α­νοι­κτά ελ­λη­νο­τουρ­κι­κά ζη­τή­μα­τα (α­νά­με­σα σε αυ­τά και η Α­ΟΖ), τα ο­ποία χρή­ζουν α­ντι­με­τώ­πι­σης σε διε­θνές πλαί­σιο, κι άλ­λο εί­ναι η ε­πα­να­φο­ρά της πα­λιάς δο­κι­μα­σμέ­νης συ­ντα­γής του ε­θνι­κού εχ­θρού στην πιο κρί­σι­μη στιγ­μή της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νίας, ό­που ο α­ντί­πα­λος εί­ναι ι­δε­ο­λο­γι­κός, τα­ξι­κός και πο­λι­τι­κός. Το ζή­τη­μα της Α­ΟΖ πρέ­πει να ε­πι­λυ­θεί, αλ­λά η ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία δεν έ­φτα­σε στην κα­τα­στρο­φή λό­γω μη α­να­κή­ρυ­ξης της Α­ΟΖ. Η με­τα­τρο­πή της Με­σο­γείου, και κυ­ρίως του Αι­γαίου, σε ά­γρια Δύ­ση προς ά­γραν χρυ­σού δεν θα λύ­σει κα­νέ­να ά­με­σο, θε­σμι­κό και πο­λι­τι­κο-οι­κο­νο­μι­κό πρό­βλη­μα, πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που η εκ­με­τάλ­λευ­ση των φυ­σι­κών πό­ρων ε­ντάσ­σε­ται στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη λο­γι­κή της α­πό­λυ­της εκ­με­τάλ­λευ­σης, ε­πεν­δυ­μέ­νης με ό­λη τη συμ­βο­λι­κή κλη­ρο­νο­μιά των ε­θνι­κών εχ­θρών.

Αρι­στε­ρή ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή

Η δια­μόρ­φω­ση μιας α­ρι­στε­ρής ε­ξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής ε­ξαρ­τά­ται ά­με­σα α­πό τη σθε­να­ρή διεκ­δί­κη­ση του ε­πα­να­προσ­διο­ρι­σμού του «ποιοι εί­μα­στε». Η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη γραμ­μή α­ντί­στα­σης της κοι­νω­νίας δεν εί­ναι έ­να έ­θνος-κρά­τος ό­πως ο­ρί­ζε­ται α­πό μια συ­γκε­κρι­μέ­νη τά­ξη, ά­χρο­να και α­δια­φο­ρο­ποίη­τα ι­δε­ο­λο­γι­κά και πο­λι­τι­κά, σύμ­φω­να με τα δι­κά της συμ­φέ­ρο­ντα και το δι­κό της ε­κλαϊκευ­μέ­νο ε­θνι­κό πρό­γραμ­μα. Η ε­πι­βίω­ση στην ευ­ρω­παϊκή και πα­γκο­σμιο­ποιη­μέ­νη, δύ­σκο­λη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στην ο­ποία ζού­με α­παι­τεί έ­να έ­θνος-κρά­τος ε­ξω­στρε­φές, το ο­ποίο προ­τάσ­σει α­πέ­να­ντι στον κυ­ρίαρ­χο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο ε­θνι­κι­σμό (ε­σω­τε­ρι­κό και ε­ξω­τε­ρι­κό), α­πέ­να­ντι στους νο­μα­δι­κής κα­τα­γω­γής δε­σμούς «αί­μα­τος, οι­κο­γέ­νειας, γε­νιάς ή θρη­σκείας» τους δε­σμούς ε­δα­φι­κών, πο­λι­τι­κών και κοι­νω­νι­κών συ­να­φειών. Για να (ξα­να)δού­με τη γύ­ρω μας πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, για να ξα­να­δού­με τη θέ­ση μας πρώ­τα στη γει­το­νιά μας και με­τά στον κό­σμο, πρέ­πει να ξα­να­δού­με την ε­θνι­κή μας πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Να την ξα­να­δού­με ως μια σύν­θε­τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, που συ­γκρο­τεί­ται πλέ­ον και α­πό άλ­λους πλη­θυ­σμούς οι ο­ποίοι δεν μοι­ρά­ζο­νται μα­ζί μας το «ό­μαι­μον» και το «ο­μό­τρο­πον», αλ­λά α­γω­νί­ζο­νται μα­ζί μας για την ε­πι­βίω­ση. Ο ε­πα­να­προσ­διο­ρι­σμός της ε­θνι­κής μας κοι­νό­τη­τας στις πο­λύ­πλο­κες δια­στά­σεις της θα ε­πι­τρέ­ψει την α­νά­δει­ξη των βαλ­κα­νι­κών κα­ταρ­χάς, των ευ­ρω­παϊκών και, α­πό ε­κεί και πέ­ρα, των πα­γκό­σμιων συμ­μα­χιών μας.

Ο τρό­πος που συν­δια­λέ­γε­ται κα­νείς στο ε­θνι­κό ε­πί­πε­δο υ­πο­δει­κνύει και τους τρό­πους με τους ο­ποίους συ­νο­μι­λεί με τους συμ­μά­χους, αλ­λά και με τους ε­θνι­κούς, πο­λι­τι­κούς και ι­δε­ο­λο­γι­κούς α­ντί­πα­λους. Ένα νέο «βαλ­κα­νι­κό» και «νο­τιο­ευ­ρω­παϊκό σύμ­φω­νο», βα­σι­σμέ­νο στα κοι­νά, κοι­νω­νι­κά, οι­κο­νο­μι­κά και οι­κο­λο­γι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, εί­ναι αυ­τά που ε­πι­τρέ­πουν στην Ελλά­δα, α­πό τη μια με­ριά, να συ­νο­μι­λή­σει με την ευ­ρω­παϊκή και διε­θνή η­γε­σία, ό­χι ως ε­θνι­κή ι­διαι­τε­ρό­τη­τα, αλ­λά στο ό­νο­μα μιας ευ­ρύ­τε­ρης ε­νό­τη­τας, η ο­ποία δεν α­πο­τε­λεί τη σκο­τει­νή πλευ­ρά του ευ­ρω­παϊκού φεγ­γα­ριού, αλ­λά έ­να μέ­ρος του ί­διου ω­στό­σο φεγ­γα­ριού. Της ε­πι­τρέ­πει α­πό την άλ­λη να α­ντι­με­τω­πί­σει συ­να­σπι­σμέ­να τις α­πει­λές α­πό τις γύ­ρω χώ­ρες (και α­πό την Τουρ­κία). Ο Γερ­μα­νός, ο Γάλ­λος, ή ο­ποιοσ­δή­πο­τε α­ρι­στε­ρός ή πρά­σι­νος της Ευ­ρώ­πης α­πο­λύ­τως θα συμ­με­ρι­στεί τις ε­θνι­κές-κοι­νω­νι­κές διεκ­δι­κή­σεις της Ελλά­δας α­πέ­να­ντι σε ο­ποιο­δή­πο­τε κρά­τος την α­πει­λεί. Δεν πρό­κει­ται ό­μως πο­τέ να κα­τα­νοή­σει για­τί η Ελλά­δα βρί­σκε­ται σε τέ­τοια δια­μά­χη με τη ΦΥ­ΡΟΜ ή ό­τι ο ε­θνι­κός της εχ­θρός, γε­νι­κώς και αιω­νίως εί­ναι η Τουρ­κία.

Εί­ναι του­λά­χι­στον φαι­δρό λοι­πόν να θεω­ρεί κα­νείς –του­λά­χι­στον α­ρι­στε­ρός- ό­τι α­πέ­να­ντι στην α­νά­πτυ­ξη του αλ­βα­νι­κού για πα­ρά­δειγ­μα ε­θνι­κι­σμού α­πα­ντά­ει με πό­λε­μο. Εί­ναι ά­κρως ε­πι­κίν­δυ­νο να θεω­ρεί κα­νείς –του­λά­χι­στον α­ρι­στε­ρός- ό­τι η λύ­ση των προ­βλη­μά­των με την Τουρ­κία εί­ναι ο πό­λε­μος ή οι ευ­φά­ντα­στες συμ­μα­χίες με τους εχ­θρούς των εχ­θρών μας.

Υπάρ­χει μια ι­δε­ο­λο­γι­κή α­να­κο­λου­θία πολ­λές φο­ρές σε τμή­μα­τα της Αρι­στε­ράς. Ενώ έ­χει έ­ναν α­πο­λύ­τως ι­δε­ο­λο­γι­κό λό­γο για την α­ντι­με­τώ­πι­ση των κοι­νω­νι­κών ζη­τη­μά­των, ό­ταν πρό­κει­ται για τα πε­ρί­φη­μα ε­θνι­κά, δα­νεί­ζε­ται την ε­θνι­κι­στι­κή ρη­το­ρεία, την ο­ποία ε­πεν­δύει με α­ρι­στε­ρή ι­δε­ο­λο­γία. Η Τουρ­κία δεν εί­ναι ο ε­σα­εί ε­θνι­κός εχ­θρός, ε­πει­δή εί­ναι δά­κτυ­λος του ι­μπε­ρια­λι­σμού, τον ο­ποίο ε­μείς μα­χό­μα­στε ως α­ντιϊμπε­ρια­λι­στές. Αυ­τή η ρη­το­ρεία νο­μι­μο­ποιεί και τους ε­ξο­πλι­σμούς, αλ­λά και την ε­νί­σχυ­ση α­κρο­δε­ξιών κομ­μά­των στην κοι­νω­νία. Δεν υ­πάρ­χει ού­τε α­ντιϊμπε­ρια­λι­στι­κός ε­θνι­κι­σμός, ού­τε α­μυ­ντι­κός, πα­τριω­τι­κός ε­θνι­κι­σμός. Η α­ρι­στε­ρά, για να αλ­λά­ξει τα πά­ντα στο ε­σω­τε­ρι­κό, ο­φεί­λει να ξε­μπερ­δέ­ψει ο­ρι­στι­κά με τον ε­θνι­κι­σμό. Το έ­θνος δεν α­πο­δο­μεί­ται ε­ξαι­τίας της α­ντί­στα­σης κα­τά του ε­θνι­κι­σμού και του ρα­τσι­σμού. Το έ­θνος α­πο­δο­μεί­ται α­πό τον νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­σμό και α­πό τον πα­ρα­δο­σια­κό ή νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο ε­θνι­κι­σμό. Με αυ­τή την έν­νοια, η ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή εί­ναι προϊόν της α­να­συ­γκρό­τη­σης με πο­λι­τι­κούς, ι­δε­ο­λο­γι­κούς, ε­δα­φι­κούς και ε­ξω­στρε­φείς ό­ρους της συ­νεί­δη­σης του «συ­να­νή­κειν».

[Δημοσιεύτηκε στην Εποχή.]